अनोंदणीकृत फेरफार माहिती

अनोंदणीकृत फेरफार ही महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल विभागाद्वारे जमीन आणि मालमत्तेच्या मालकी हक्कांमध्ये बदल नोंदवण्याची प्रक्रिया आहे, जी नोंदणीकृत दस्तांवर आधारित नसते. यामध्ये वारस हक्क, मृत्युपत्र, मय्यताचे नाव कमी करणे, अल्पवयीन शेरा कमी करणे, आदेश फेरफार, राजपत्र नाव बदल, बोजा नोंद, बोजा कमी करणे आणि पोटहिस्सा करणे यासारख्या प्रक्रियांचा समावेश होतो. ही प्रक्रिया मालमत्तेच्या कायदेशीर मालकीची स्पष्टता ठेवण्यासाठी आणि सरकारी अभिलेख अद्ययावत ठेवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

कोण अर्ज करू शकतो?

अनोंदणीकृत फेरफार अर्ज खालील व्यक्ती सादर करू शकतात:

• मृत व्यक्तीचे कायदेशीर वारस (वारस हक्कासाठी)
• मृत्युपत्राद्वारे मालमत्ता प्राप्त करणारी व्यक्ती
• मय्यत व्यक्तीचे नाव कमी करण्यासाठी संबंधित वारस किंवा मालक
• अल्पवयीन शेरा कमी करण्यासाठी पालक किंवा कायदेशीर प्रतिनिधी
• आदेश फेरफारासाठी संबंधित पक्ष किंवा आदेश प्राप्त व्यक्ती
• राजपत्राद्वारे नाव बदललेल्या व्यक्ती
• बँकेच्या बोजा नोंदणीसाठी किंवा कमी करण्यासाठी मालमत्ता मालक
• पोटहिस्सा करण्यासाठी मालमत्तेचे सहमालक

सर्व संबंधित पक्षांनी अर्जावर सहमती दर्शवणे आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे अनिवार्य आहे.

अनोंदणीकृत फेरफाराचे महत्त्व

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रियेचे खालीलप्रमाणे महत्त्व आहे:

• मालकी स्पष्टता: मालमत्तेच्या मालकी हक्काची अधिकृत नोंद सरकारी अभिलेखांमध्ये होते.
• विवाद टाळणे: मालकी हक्कांबाबत स्पष्टता असल्याने भविष्यातील कायदेशीर वाद टाळता येतात.
• अभिलेख अद्ययावत: 7/12 आणि 8-अ उतारे अद्ययावत राहतात, जे मालमत्तेच्या इतिहासाची माहिती देतात.
• मालमत्ता व्यवहार: मालमत्ता विक्री, हस्तांतरण किंवा गहाण ठेवण्यासाठी फेरफार नोंद आवश्यक आहे.
• सरकारी लाभ: शासकीय योजना, कर्ज किंवा अनुदानासाठी मालमत्तेची मालकी स्पष्ट असणे गरजेचे आहे.

अनोंदणीकृत फेरफाराची प्रक्रिया

अनोंदणीकृत फेरफाराची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

1. कागदपत्रे गोळा करणे: खालीलप्रमाणे आवश्यक कागदपत्रे तयार करा (प्रकारानुसार):

   1. वारस हक्क

   • मृत्यू दाखला
   • पोलीस पाटील यांचा वारस दाखला
   • सरपंच यांचा वारस दाखला
   • वारस शपथपत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   2. मृत्युपत्र

   • मृत्युपत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   3. मय्यताचे नाव कमी

   • मृत्यू दाखला
   • पोलीस पाटील यांचा वारस दाखला
   • वारस शपथपत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   4. अल्पवयीन शेरा कमी

   • वयाचा दाखला
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   5. आदेश फेरफार

   • आदेश पत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   6. राजपत्र नाव बदल

   • राजपत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   7. बोजा नोंद

   • बँकेचे बोजा नोंद करणे बाबत पत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   8. बोजा नोंद कमी

   • बँकेचे बोजा नोंद कमी करणे बाबत पत्र
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)

   9. पोटहिस्सा करणे

   • मोजणीची क प्रत
   • आकारफोड पत्रक
   • आधार कार्ड झेरॉक्स
   • 7/12 आणि 8-अ उतारा
   • फेरफार अर्ज (विहित नमुन्यात)
2. अर्ज भरणे: विहित नमुन्यातील फेरफार अर्ज अचूकपणे भरा. सर्व संबंधित पक्षांनी त्यावर सहमती दर्शवावी.
3. अर्ज सादर करणे: अर्ज आणि कागदपत्रे ग्राम महसूल अधिकारी (तलाठी) यांच्याकडे किंवा ऑनलाइन पोर्टलद्वारे सादर करा.
4. तपासणी: ग्राम महसूल अधिकारी (तलाठी) कागदपत्रे आणि मालमत्तेची माहिती तपासतात.
5. नोंदणी: तपासणीनंतर, बदलाची नोंद 7/12 आणि 8-अ उताऱ्यांमध्ये केली जाते.

अर्ज कोठे सादर करावा?

अनोंदणीकृत फेरफार अर्ज खालील ठिकाणी सादर करावा:

• ग्राम महसूल अधिकारी (तलाठी) यांचे कार्यालय: गावस्तरावर मालमत्तेच्या नोंदणीसाठी तलाठी हा प्राथमिक अधिकारी आहे.
• ऑनलाइन पोर्टल: https://pdeigr.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळाचा वापर करून अर्ज ऑनलाइन सादर करता येतो.
• तहसील कार्यालय: जटिल प्रकरणांमध्ये किंवा अपीलसाठी तहसील कार्यालयात अर्ज सादर करता येतो.

प्रक्रियेचा कालावधी

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी साधारणपणे २५ दिवस लागतात. यामध्ये:

• कागदपत्रांची तपासणी: ५-१० दिवस
• फेरफार नोंदणी: १५-२० दिवस

कागदपत्रांमध्ये कमतरता, तांत्रिक अडचणी किंवा इतर कारणांमुळे यापेक्षा जास्त वेळ लागू शकतो.

प्राधिकरण

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रिया महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम, १९६६ अंतर्गत नियंत्रित आहे. यासंबंधीचे नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल विभागाद्वारे ठरवले जातात. ग्राम महसूल अधिकारी (तलाठी), तहसीलदार आणि उपविभागीय अधिकारी हे यासाठी जबाबदार अधिकारी आहेत.

निर्धारित शुल्क

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रिया निशुल्क आहे. तथापि:

• शपथपत्र किंवा इतर कागदपत्रांसाठी स्टॅम्प ड्युटी लागू शकते.
• विलंब झाल्यास दंड किंवा अतिरिक्त शुल्क आकारले जाऊ शकते.

अचूक माहितीसाठी स्थानिक ग्राम महसूल अधिकारी (तलाठी) किंवा तहसील कार्यालयाशी संपर्क साधावा.

अंतिम निर्णय घेणारे अधिकारी

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रियेसाठी अंतिम निर्णय घेणारे अधिकारी खालीलप्रमाणे आहेत:

• मा. उपविभागीय अधिकारी, मूल: जटिल प्रकरणांमध्ये किंवा अपीलसाठी.
• मा. तहसीलदार, मूल: प्रक्रियेच्या अंतिम टप्प्यावर निर्णय घेण्यासाठी.

संबंधित कायदा आणि शासन निर्णय

अनोंदणीकृत फेरफार प्रक्रिया खालील कायदे आणि शासन निर्णयांद्वारे नियंत्रित आहे:

• महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम, १९६६ (Maharashtra Land Revenue Code, 1966): यामध्ये मालमत्ता नोंदणी, फेरफार आणि हस्तांतरण यासंबंधी नियमांचा समावेश आहे.
• महाराष्ट्र शासनाचे शासन निर्णय: महसूल विभागाकडून वेळोवेळी जारी केलेले शासन निर्णय, ज्यामध्ये फेरफार प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे दिली जातात.

यासंबंधी अचूक माहितीसाठी महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत वेबसाइट किंवा स्थानिक तहसील कार्यालयाशी संपर्क साधावा.