दुय्यम शिधापत्रिका माहिती

दुय्यम शिधापत्रिका ही महाराष्ट्र शासनाच्या अन्न, नागरी पुरवठा आणि ग्राहक संरक्षण विभागामार्फत मूळ शिधापत्रिकेपासून स्वतंत्र कुटुंबासाठी जारी केली जाणारी शिधापत्रिका आहे. ही प्रक्रिया कुटुंबातील सदस्यांचे विभाजन (उदा., विवाह, वेगळे राहणे) किंवा इतर कारणांमुळे नवीन शिधापत्रिका मिळवण्यासाठी आवश्यक आहे. दुय्यम शिधापत्रिका सार्वजनिक वितरण प्रणाली (PDS) अंतर्गत सवलतीच्या दरात अन्नधान्य आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू मिळवण्यासाठी वापरली जाते. ही प्रक्रिया ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने करता येते.

कोण अर्ज करू शकतो?

खालील निकष पूर्ण करणारी व्यक्ती दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी अर्ज करू शकते:

• अर्जदार हा महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असावा.
• अर्जदार मूळ शिधापत्रिकेचा कुटुंब प्रमुख किंवा नवीन कुटुंबाचा प्रमुख (महिला किंवा पुरुष) असावा.
• दुय्यम शिधापत्रिकेची गरज वैध कारणांसाठी असावी, उदा., कुटुंबाचे विभाजन, विवाहानंतर स्वतंत्र कुटुंब स्थापन करणे.
• अर्जदाराकडे मूळ शिधापत्रिका आणि संबंधित कागदपत्रे असावीत.

ही शिधापत्रिका नवीन कुटुंबाला स्वतंत्रपणे शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आणि सवलतीच्या दरात अन्नधान्य मिळवण्यासाठी उपयुक्त आहे.

दुय्यम शिधापत्रिकेचे महत्त्व

दुय्यम शिधापत्रिकेचे खालीलप्रमाणे महत्त्व आहे:

• स्वतंत्र कुटुंबाची ओळख: नवीन कुटुंबाला स्वतंत्र शिधापत्रिका मिळून त्यांची प्रशासकीय ओळख स्थापित होते.
• सवलतीच्या वस्तूंचा लाभ: नवीन कुटुंबाला सवलतीच्या दरात अन्नधान्य, रॉकेल आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू मिळतात.
• शासकीय योजनांचा लाभ: शिष्यवृत्ती, आरोग्य योजना आणि इतर कल्याणकारी योजनांसाठी दुय्यम शिधापत्रिका आवश्यक आहे.
• आर्थिक आधार: नवीन कुटुंबांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होण्यासाठी आणि शासकीय सुविधांचा लाभ घेण्यासाठी मदत करते.

दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी अर्ज प्रक्रिया

दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

1. कागदपत्रे गोळा करणे: खालील कागदपत्रे तयार करा:
   • विहित नमुना १५ चा अर्ज (कोर्ट फी तिकीटासह).
   • सर्व कुटुंब सदस्यांचे अपडेट केलेले आधार कार्डच्या झेरॉक्स प्रती (स्वयंसाक्षांकित).
   • कुटुंब प्रमुखाचे (महिला/पुरुष) पासपोर्ट आकाराचे फोटो.
   • कुटुंब प्रमुखाचा मोबाइल क्रमांक.
   • उत्पन्नाचा दाखला (तहसीलदार यांचा).
   • शिधापत्रिकेची मूळ प्रत.
   • सर्व झेरॉक्स प्रती स्वयंसाक्षांकित असाव्यात.
2. अर्ज भरणे: विहित नमुना १५ मधील अर्ज ऑनलाइन https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in किंवा https://rcms.mahafood.gov.in या संकेतस्थळावर आपले सरकार केंद्र, CSC सेंटर, किंवा महा Online केंद्रामार्फत भरा. ऑफलाइन अर्ज स्थानिक रेशन कार्यालयात सादर करता येईल.
3. अर्ज सादर करणे: अर्ज आणि कागदपत्रे स्थानिक रेशन कार्यालयात ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन सादर करा.
4. छाननी:
   • रेशन कार्यालयातील कर्मचारी अर्ज आणि कागदपत्रांची तपासणी करतात.
   • आधार कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला आणि मोबाइल क्रमांकाची पडताळणी केली जाते.
   • गृहभेट आवश्यक असल्यास, अधिकारी कुटुंबाची पडताळणी करतात.
5. मंजुरी: पात्र अर्ज मंजूर होऊन दुय्यम शिधापत्रिका जारी केली जाते. शिधापत्रिका रेशन कार्यालयातून मिळवता येते किंवा ऑनलाइन डाउनलोड करता येते.

अर्ज कोठे सादर करावा?

दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी अर्ज खालीलप्रमाणे सादर करावा:

• आपले सरकार केंद्र: ऑनलाइन अर्ज https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in किंवा https://rcms.mahafood.gov.in या संकेतस्थळावर सादर करावा.
• CSC सेंटर: सामान्य सेवा केंद्र (Common Service Center) मार्फत ऑनलाइन अर्ज.
• महा Online केंद्र: महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत ऑनलाइन केंद्रांमार्फत अर्ज सादर करावा.
• रेशन कार्यालय: स्थानिक रेशन कार्यालयात ऑफलाइन अर्ज सादर करता येईल.

प्रक्रियेचा कालावधी

अर्जाची प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी लागणारा कालावधी खालीलप्रमाणे आहे:

• गृहभेट असल्यास: साधारणपणे ३० दिवस.
• गृहभेट नसल्यास: साधारणपणे ६ दिवस.

प्रक्रियेचा कालावधी कागदपत्रांच्या छाननीसाठी लागणाऱ्या वेळेवर आणि गृहभेटीच्या आवश्यकतेवर अवलंबून आहे. कागदपत्रांमध्ये कमतरता किंवा तांत्रिक अडचणींमुळे यापेक्षा जास्त वेळ लागू शकतो.

प्राधिकरण

दुय्यम शिधापत्रिका महाराष्ट्र शासनाच्या अन्न, नागरी पुरवठा आणि ग्राहक संरक्षण विभाग अंतर्गत जारी केली जाते. यासंबंधीचे नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे केंद्र शासनाच्या अन्न आणि सार्वजनिक वितरण मंत्रालय आणि महाराष्ट्र शासनाद्वारे ठरवले जातात. रेशन कार्यालय आणि आपले सरकार केंद्र ही प्रक्रिया राबवण्यासाठी जबाबदार आहेत.

निर्धारित शुल्क

दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी लागणारे शुल्क खालीलप्रमाणे आहे:

• अर्ज शुल्क: सामान्यतः नाममात्र शुल्क (रु. १०/- ते ५०/-, स्थानिक रेशन कार्यालयानुसार).
• झेरॉक्स: रुपये १/- प्रति पान.
• प्रिंट: रुपये २/- प्रति प्रिंट.

अचूक माहितीसाठी स्थानिक आपले सरकार केंद्र, CSC सेंटर, किंवा रेशन कार्यालयाशी संपर्क साधावा.

अंतिम निर्णय घेणारे अधिकारी

दुय्यम शिधापत्रिकेसाठी अंतिम निर्णय घेणारे अधिकारी खालीलप्रमाणे आहेत:

• रेशन कार्यालय अधिकारी: अर्ज मंजुरी/नामंजुरीसाठी प्राथमिक निर्णय घेणारे अधिकारी.
• जिल्हा पुरवठा अधिकारी: अपील किंवा जटिल प्रकरणांमध्ये निर्णय घेण्यासाठी.

संबंधित कायदा आणि शासन निर्णय

दुय्यम शिधापत्रिका खालील कायदे आणि शासन निर्णयांद्वारे नियंत्रित आहे:

• राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा, २०१३: सार्वजनिक वितरण प्रणालीद्वारे अन्न सुरक्षा प्रदान करण्याचे नियम.
• महाराष्ट्र शासनाचे शासन निर्णय: अन्न, नागरी पुरवठा आणि ग्राहक संरक्षण विभागाकडून वेळोवेळी जारी केलेले शासन निर्णय, ज्यामध्ये शिधापत्रिका प्रक्रिया आणि मार्गदर्शक तत्त्वे नमूद आहेत.
• आधार कायदा, २०१६: शिधापत्रिकेसाठी आधार कार्ड लिंकिंग आणि पडताळणीसाठी नियम.

यासंबंधी अचूक माहितीसाठी महाराष्ट्र शासनाच्या अधिकृत वेबसाइट किंवा स्थानिक रेशन कार्यालयाशी संपर्क साधावा.